یاد دادن ریسک پذیری کودکان و نوجوان 

آموزش ریسک پذیری به کودکان از دیگر مباحث تربیتی است که باید به آن توجه شود. ریسک پذیری روحیه ای است که از کودکی در فرد شکل گرفته و موجب می شود که در آینده نیز فردی ریسک پذیر باشد. این خصوصیت اخلاقی برای کارآفرینان و کسانی که به دنبال خلاقیت هستند بسیار مهم است. آن ها باید توانایی پذیرش ریسک در کسب و کار را داشته باشند تا در عرصه فعالیتشان درهای بیشتری به رویشان گشوده شود؛ اما چرا آموزش ریسک پذیری به کودکان مطرح شده است؟ چرا که طبق تحقیقات، میزان ریسک پذیری جوانان ایرانی بسیار کم برآورد شده است. حال باید دید چگونه می توان این خصوصیت اکتسابی را در کودکان پرورش داد. اگر به این موضوع علاقه دارید، پیشنهاد می کنیم مطالب مقاله حاضر را مطالعه نمایید.

ریسک پذیری چیست؟

گاه افراد تصور می کنند که ریسک پذیری به معنی خطر کردن و یا انجام کارهای خطرناک است. در حالی که ریسک پذیری به این معنی است که فرد از نتیجه کار خود تا 85 درصد اطمینان داشته و نتیجه نهایی را نمی داند. زمانی که شما از انجام کاری صرفا به این دلیل که شکست خورده و مورد قضاوت دیگران قرار بگیرید، صرف نظر می کنید، این یعنی میزان ریسک پذیری شما کم است. بسیاری از افراد حتی با اینکه می دانند توانایی انجام بخش زیادی از کار را داشته و احتمال عدم موفقیتشان بسیار کم است، باز هم اقدامی برای انجام کار نمی کنند.

آیا قدرت ریسک پذیری قابل آموزش است؟

ریسک پذیری تا حدودی اکتسابی و تا حدی نیز فطری است. برای مثال وقتی کودکی نوپا با ارتفاع زیاد پله ها مواجه می شود، با مشاهده اختلاف ارتفاع، خود به عقب بر می گردد. این رفتار انتسابی است. ترس به طور طبیعی باعث می شود که او از جان خود محافظت کند؛ اما در بحث آموزش ریسک پذیری به کودکان با این نوع ترس های مفید مواجه نیستیم. اگر دقت کرده باشید، نوزادان و کودکان نوپا خود بالفطره با مفهوم خطر آشنا نیستند. این تجربه و تربیت والدین است که منجر به آشنایی او با این مفاهیم می شود. برای مثال، کودک نوپا شناختی از مفهوم داغ، تیز یا لغات این چنینی ندارد. زمانی که والدین به کودک می گویند شی داغ است او متوجه چیستی مفهوم داغ نمی شود مگر خود لمس کرده و تجربه کند. به همین دلیل است که بعد از اولین تجربه دیگر با مفهوم ترس، آسیب و درد آشنا می شود.

چطور ریسک کردن مفید را به فرزندانمان خود آموزش دهیم؟

برای آموزش ریسک پذیری به کودکان می توانید از انواع بازی و سرگرمی استفاده کنید:

تخمین زدن

از فرزند خود بخواهید وزن یا دمای شی را تخمین بزند. پیش‌بینی های کودک رفته رفته دقیق تر شده و ترس از اشتباه کردن جایش را به اعتماد به نفس می دهد. برای این کار شما می توانید از هر موضوعی راهی برای ابراز نظر او پیدا کنید. برای مثال وقتی می خواهید باقیمانده غذا را در ظروف کوچک تر جمع کنید، از او بپرسید که به نظرش این مقدار غذا در کدام یک از ظروف درب دار جای می گیرد؟ از بچه های بزرگتر کارهای پیچیده تری بخواهید. برای مثال از او بخواهید قیمت خریدهای امروز را حدس بزند.

تشویق کردن کودکان

زمانی که کاری را بر عهده کودک خود گذاشته اید، اگر درصد زیادی از کار را با موفقیت انجام داده است، از او تشکر کرده و تشویقش کنید. برای مثال از او بپرسید که آیا فکر می کند می تواند از عهده شستن ظروف برآید؟ سپس سعی کنید با همراهی و جذاب کردن آن کار برایش مانند پوشیدن پیش بند رنگی و یا کف بازی، انجام آن کار را تسهیل کنید. بعد از اتمام نیز از جملاتی مانند «دیدی تونستی» یا «متشکرم که این کار رو برام انجام دادی» استفاده کنید.

یاد دادن ریسک پذیری به کودکان را از چه سنی شروع کنیم؟

آموزش ریسک پذیری به کودکان را بهتر است از همان ابتدای طفولیت آغاز کنید. او را برای راه رفتن، غذا خوردن، بلند شدن و سایر موارد تشویق کرده و نترسانید. مهم‌ترین مسئله‌ای که در آموزش ریسک پذیری اهمیت دارد، ترس والدین است. گاه والدین خود عامل ترسو بودن فرزند خود می شوند. بازداشتن کودک از انجام هر کاری، پیشنهاد نمی شود. شما به عنوان والدین گاه، تنها زمانی باید مانع او شوید که خطر جدی وجود داشته باشد. برای مثال کودک نوپا دست به کتری داغ بزند. در این گونه مواقع حتما یاد مواظب فرزندتان باشید اما گاه میزان حساسیت والدین بسیار زیاد است و این امر، تربیت ریسک پذیری کودک را با مشکل مواجه می کند.

جمع بندی

یاد دادن ریسک پذیری به کودکان و نوجوانان یکی از مباحث مهم روانشناسی کودک است که باید از همان سنین نوپایی آغاز شود. ریسک پذیری خصیصه ای نیمه انتسابی و نیمه اکتسابی است. ترس حسی طبیعی است که همه انسان ها از بدو تولد تا حدودی آن را به صورت بالفطره در ضمیر خود دارند؛ اما بحث آموزش ریسک پذیری به نقش والدین در بیشتر شدن این خصیصه اشاره دارد. بسیاری از والدین مدام در حال امر و نهی به کودکان هستند غافل از اینکه این رفتار، می تواند موجب ترسو شدن فرزندشان شود. برای تقویت حس ریسک پذیری در کودکان، توصیه می شود از بازی و سرگرمی های جذاب استفاده کنید. برای مثال از کودک خود بخواهید میزان سنگینی، سرد یا گرم بودن چیزی را حدس بزند. کودکان بزرگسال، می توانند قیمت یا سایر ویژگی های یک شی را تخمین زده و یا در انجام کارها همفکرتان باشند.